Każdy z nas jest wyjątkowy- program zajęć biblioterapeutycznych dla uczniów klas I-III
Program własny przeznaczony do realizacji w trzyletnim cyklu kształcenia edukacji początkowej
opr: p. Marzena Stasiak
INFORMACJE WSTĘPNE Dziecko przekraczające po raz pierwszy próg szkoły, ma określony bagaż doświadczeń, zarówno pozytywnych jak i negatywnych, nabytych w sposób naturalny w swojej rodzinie. Szkoła ma za zadanie dalsze stymulowanie rozwoju dziecka, rozszerzenie dotychczasowych doświadczeń i ukierunkowanie jego rozwoju społecznego, intelektualnego i emocjonalnego. Zadanie to jest o tyle trudne, iż każde dziecko rozwija się w sposób samoistny i indywidualny. W jednej klasie spotykają się, zatem dzieci różniące się pod względem fizycznym, psychicznym i emocjonalnym, wywodzący się z różnych rodzin z różnym zasobem doświadczeń. Taka sytuacja prowadzi często do zaburzeń w sferze emocjonalnej, takich jak: lęk, trudności w przystosowaniu się do nowej sytuacji, poczucie niskiej samooceny, poczucie odrzucenia, nieufność, agresja. Takie niekorzystne emocje wykryte we wczesnym procesie edukacji, pozwalają w dużej mierze je wyeliminować i zbudować trwałe, pozytywne relacje między dziećmi. Na przeciw temu wyzwaniu wychodzi biblioterapia, która wykorzystuje terapeutyczne wartości książek. Biblioterapia oznacza leczenie książką, dobroczynny wpływ kontaktu z literaturą na psychikę dziecka. Literatura pomaga dziecku właściwie zrozumieć wiele różnych sytuacji życiowych. Sprawia, iż dziecko uświadamia sobie swoje emocje, poznaje nowe sposoby działania i łatwiej rozwiązuje problemy. Dzięki bajkom dziecko uświadamia sobie swoje emocje i poznaje sposoby jak może sobie z nimi poradzić. Utożsamia się z bohaterem, dzięki któremu uczy się twórczo rozwiązywać swoje problemy, razem z nim odnosi sukcesy. To pomaga kształtować lepszą samoocenę i służy budowaniu pozytywnego obrazu samego siebie. Odnajduje nadzieję, która buduje optymistyczny obraz świata. W dzisiejszych czasach dzieci dodatkowo zarzucane są grami komputerowymi i programami telewizyjnymi. Takie formy spędzania czasu nie pobudzają wyobraźni i często niosą za sobą agresywne treści. Biblioterapia wychodzi na przeciw również temu problemowi. Po oglądaniu brutalnej rzeczywistości w telewizji i grach komputerowych, to dzięki bajkom udaje im się rozładować wiele napięć, opanować lęk, uspokoić się wewnętrznie. Przeżywa różne przygody i wraca ze świata literackiego do rzeczywistości bogatsze i spokojniejsze. Biblioterapia rozwija również wyobraźnię, uczy rozumienia tekstu, wzbogaca słownictwo, wpływa na umiejętność budowania wypowiedzi, rozwija zdolności manualne. Program przeznaczony jest do realizacji w klasach I-III. Na każdym poziomie edukacji dostosowany jest do problemów ucznia. W klasie pierwszej zajęcia biblioterapii skupiają się na adaptacji uczniów do nowej sytuacji szkolnej oraz nawiązywaniu kontaktów w grupie rówieśniczej. Zajęcia w klasie drugiej skupiają się na budowaniu poczucia własnej wartości i wiary we własne siły, budowaniu relacji międzyludzkich i konstruktywnym rozwiązywaniu problemów. Trzecioklasiści dzięki biblioterapii nauczą się radzić sobie z własną i cudzą agresją i złością.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
1. Program przez odpowiednio dobrane treści literackie, ma pozytywnie wpłynąć na psychikę dziecka, jego wnętrze. Zadania proponowane uczniom mają charakter terapeutyczny, mają pobudzić do myślenia kreatywnego, analizowania i kreowania pozytywnych postaw. Zajęcia nie tylko rozbudzają zainteresowania terapeutyczne, ale przede wszystkim poprzez tekst literacki pełnią role wychowawczą, profilaktyczną i terapeutyczną oraz wyzwalają w dziecku jego indywidualną, twórczą aktywność.
2. Program pozwala tworzyć przyjazną atmosferę w klasie, pozwala budować postawy wzajemnego szacunku, kształtuje umiejętności współpracy w grupie
3. Najważniejszą funkcją zajęć biblioterapeutycznych i jest rozbudzenie zainteresowań czytelniczych oraz rozwijanie funkcji wychowawczej, terapeutycznej i profilaktycznej
4. Program będzie realizowany przez nauczyciela-bibliotekarza i nauczycieli edukacji początkowej
CELE OGÓLNE:
- ułatwienie nawiązywania kontaktów w klasie i w grupie rówieśników
- budowanie poczucia własnej wartości
- kształtowanie empatii i asertywności, właściwej samooceny
- poszukiwanie sposobów pokojowego rozwiązywania konfliktów
- uczenie szacunku i tolerancji dla cudzej odmienności.
- wywoływanie w uczniach chęci do zmiany lub korekty niewłaściwych postaw lub zachowań
- wywołanie przyjemnych skojarzeń, związanych z procesem czytania.
- rozwijanie zdolności improwizacji i wyrażania uczuć.
TREŚCI KSZTAŁCENIA:
- czytanie wybranej literatury
- uważne słuchanie i wykonywanie poleceń nauczyciela
- ćwiczenie umiejętności komunikowania się z innymi
- rozwijanie aktywności twórczej
- rozpoznawanie uczuć swoich i innych oraz umiejętność ich wyrażania
- kształtowanie rozumienia mowy niewerbalnej
METODY PRACY:
- rozmowa kierowana
- słuchanie tekstów literackich
- pogadanka
- scenki dramowe
- niedokończone zdania
- rysunki i inne prace plastyczne
FORMY PRACY:
- zabawy integracyjne
- zabawy ruchowe
- relaksacyjne słuchanie muzyki
ŚRODKI:
- teksty literackie
- rysunki i prace plastyczne
- płyty z nagraniami muzyki
- materiały plastyczne.
ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA:
- uczeń rozumie czytany tekst, potrafi wypowiedzieć się na jego temat
- uczeń potrafi wykonać polecenia nauczyciela
- uczeń uczy się właściwie komunikować się z innymi
- uczeń uruchamia wyobraźnie i rozwija twórcze myślenie
- uczeń potrafi i rozumie uczucia w sposób społecznie akceptowany
- uczeń rozumie znaczenie słuchania aktywnego i biernego w kontaktach społecznych.
SPOSOBY EWALUACJI PROGRAMU:
- obserwacja pracy ucznia w czasie zajęć
- rozmowa z uczniami
- samoocena ucznia
Ewaluacja programu zajęć biblioterapeutyczny „każdy z nas jest wyjątkowy” odbywała się poprzez obserwację zachowań uczniów podczas zajęć oraz rozmowy z wychowawcami. Na tej podstawie można wysnuć wnioski, iż zajęcia pomogły dzieciom w wyrażaniu swoich emocji zarówno negatywnych jak i pozytywnych. Dzięki zajęciom poprawiła się komunikacja między dziećmi.
Program pomógł dzieciom właściwie zrozumieć wiele trudnych sytuacji życiowych, przed którymi staje młody człowiek np. zmiana środowiska, brak akceptacji, Sprawił, iż dzieci uświadomiły sobie emocje, poznały sposoby działania i łatwiej rozwiązywały problemy.
Podczas zajęć uczniowie poznali wiele krótkich opowiadaniach, baśni i bajek, poruszających ważne tematy oraz problemy. Lekturze towarzyszyła odpowiednio dobrana muzyka: relaksująca i wyciszająca lub żywa i skoczna. Oprócz tekstów literackich zajęcia wzbogacone zostały o metody aktywizujące, które umożliwiły uczniom podejmowanie różnorodnych zadań zakończonych konkretnym wytworem: rysunkami, plakatami, listą zapisanych pomysłów, scenkami dramowymi, itp. Uczestnictwo w zajęciach biblioterapeutycznych było dla dzieci ciekawym przeżyciem, dostarczyło wielu wrażeń, miało również walory terapeutyczne, wzmocniło poczucie własnej wartości uczestników.
Dziecko utożsamia się z bohaterem, dzięki któremu uczy się twórczo rozwiązywać swoje problemy, razem z nim odnosi sukcesy. To pomaga kształtować lepszą samoocenę i służy budowaniu pozytywnego obrazu samego siebie. Odnajduje nadzieje, która buduje optymistyczny obraz świata. Biblioterapia rozwija również wyobraźnie, uczy rozumienia tekstu, wzbogaca słownictwo, wpływa na umiejętność budowania wypowiedzi.
Program ułatwił nawiązanie kontaktów w klasie i grupie rówieśników , buduje poczucie własnej wartości, kształtuje empatię i asertywność. Dzieci w czasie zajęć uczą się pokojowego rozwiązywania konfliktów, szacunku i tolerancji dla odmienności.
CELE OGÓLNE:
- ułatwienie nawiązywania kontaktów w klasie i w grupie rówieśników
- budowanie poczucia własnej wartości
- kształtowanie empatii i asertywności, właściwej samooceny
- poszukiwanie sposobów pokojowego rozwiązywania konfliktów
- uczenie szacunku i tolerancji dla cudzej odmienności.
- wywoływanie w uczniach chęci do zmiany lub korekty niewłaściwych postaw lub zachowań
- wywołanie przyjemnych skojarzeń, związanych z procesem czytania i oglądania.
- rozwijanie zdolności improwizacji i wyrażania uczuć.
TREŚCI KSZTAŁCENIA:
- czytanie wybranej literatury
- uważne słuchanie i wykonywanie poleceń nauczyciela
- ćwiczenie umiejętności komunikowania się z innymi
- rozwijanie aktywności twórczej
- rozpoznawanie uczuć swoich i innych oraz umiejętność ich wyrażania
- kształtowanie rozumienia mowy niewerbalnej
METODY PRACY:
- rozmowa kierowana
- słuchanie tekstów literackich
- pogadanka - rysunki i inne prace plastyczne
FORMY PRACY:
- zabawy integracyjne
- zabawy ruchowe - relaksacyjne słuchanie muzyki
- inscenizacje
ŚRODKI:
- teksty literackie
- rysunki i prace plastyczne
- płyty z nagraniami muzyki
- materiały plastyczne.
ZAMIERZONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA:
- uczeń rozumie czytany tekst, potrafi wypowiedzieć się na jego temat
- uczeń potrafi wykonać polecenia nauczyciela
- uczeń uczy się właściwie komunikować się z innymi
- uczeń uruchamia wyobraźnie i rozwija twórcze myślenie
- uczeń potrafi i rozumie uczucia w sposób społecznie akceptowany
- uczeń rozumie znaczenie słuchania aktywnego i biernego w kontaktach społecznych.
TEMATYKA ZAJĘĆ
- czytanie książek
-sztuka opowiadania historii
- zajęcia plastyczne
Cele:
- niwelowanie emocji przeradzających się w agresywne zachowanie,
- nabycie umiejętności asertywnych zachowań.